Charakter psa w genach
Paweł Szablewski | 2008-07-30
Badania nad genetyką psa domowego (Canis familiaris) nabierają coraz większego tempa. Znaczna różnorodność psów sprawia, że są cennym materiałem badawczym. Najnowsze badania próbują wyjaśnić wpływu genów na charakter psów.
Przypuszcza się, że udomowienie psa nastąpiło około 15 tys. lat temu. Najstarsze znane szczątki pochodzą sprzed 14 tys. lat, znalezione w Niemczech w Oberkasel, w 1979 roku. Następne znaleziska pochodzą sprzed 12 tys. lat z Izraela i Iranu. Dość wcześnie pies pojawił się w Ameryce jego kopalne szczątki znalezione w Danger Cave w Utah i w Braden w Idaho datowane są na 10 tys. lat. Do tej pory nie w pełni rozstrzygnięte jest pochodzenie psa. Najbardziej popularna teoria jako jego protoplastę podje wilka (Canis lupus), co potwierdzają także badania genetyczne. Wskazują one jednak, że nie był to pojedynczy proces ale zachodził kilkakrotnie w różnych miejscach i populacjach. Dopiero krzyżowanie tych „udomowianych wilków” doprowadziło do uformowania się współcześnie znanej nam formy psa. Największe podobieństwo genetyczne wykazują one do wilków azjatyckich, natomiast brak jest śladów wilków amerykańskich. Wskazuje to, że wszystkie psy do ameryki zawędrowały razem z ludźmi, natomiast nie doszło tam do udomowienia żadnej miejscowej populacji. Istnieją również teorie wskazujące na możliwość jego pochodzenia do szakali, kojotów czy dzikich psów z Azji.
Pomimo względnie młodego wieku jak na gatunek psy należą do jednych z najbardziej zróżnicowanego zwierząt na świecie. Różnią się pod względem barwy, wymiarów, kształtów poszczególnych części ciała. Ich waga może sięgać od jednego do ponad 100 kg, a wysokość od 25 cm do ponad 1 m. Różnią się też pod względem charakteru. Jedne rasy łatwo poddają sie tresurze, inne nadają się do polowań, do służby jako psy pasterskie czy ratownicze. Wiele tych cech jest głęboko ugruntowanych i niezmiennych dla poszczególnych ras. Jednak nie wszystkie osobniki w danej rasie są jednakowe. Jedne są bardziej żywe czy agresywne inne, spokoje i opanowane. Istnieją nawet specjalne testy pozwalające określić temperament szczeniaka i charakter psa jak dorośnie. Chociaż trafność tych testów bywa dyskusyjna, używa się ich do wybierania osobników do szkoleń na psy przewodniki czy poszukiwania zaginionych. Daje to przypuszczenie o trwałości pewnych cech charakteru pasa od urodzenia.
Są to bardzo pośrednie dowody ale pozwalają wysnuć przypuszczenie, że trwałość cech charakteru psa zależna od rasy i zdefiniowana już w dniu urodzenia musi być kształtowana jeszcze czymś innym niż środowisko – genami.
Potwierdzenia tego szukali amerykańscy genetycy z National Human Genome Research Institute, Uniwersytetu Utah i działacze Waltham Center for Pet Nutrition należącego do korporacji Mars pracując pod kierownictwem Paul Jones.
Szukając różnic przebadano 148 rasy (z ok. 350 znanych), analizują próby krwi od 13 tys. osobników. Pozwoliło to porównać fragmenty DNA należące do bardzo różniących się typów osobniczych. Badacze swoje prace skupili na pojedynczych mutacjach genomu (polimorfizm pojedynczego nukleotydu – SNP).
Tak szeroko zakrojone porównanie wszystkich ras nie było jeszcze przeprowadzane. Już wcześniej ten sam zespół odkrył, miejsca w genomie odpowiedzialne za zmienność w budowie tych zwierząt np.: kształt głowy, długość futra, wagę, długość ciała. Na przykład zmiana w genie SMAD4 związane są z wzrostem i wagą psów. Inne geny powiązane z długością życia ujawniają swój wpływ także na wymiary zwierząt. Na ogół małe psy żyją średni dłużej od dużych ras.
Najnowsze badania potwierdziły, że nie tylko cechy fizyczne ale i charakteru kształtowane są przez geny. Na przykład niektóre geny związane są z opieką nad stadem charakterystyczne dla rasy collie, a inne z śmiałością i temperamentem rasy rottweiler.
Na razie jednak nie wiadomo jeszcze dokładnie w jaki sposób mutacje w tych genach wpływają na kształtowanie się charakteru psa. Tego typu badania pozwalają poznać wpływ genów na charakter zwierząt i odnieść to do ludzi. Pozwala też lepiej lekarzom weterynarii leczyć zwierzęta czy produkować karmy bardziej odpowiednie do ich temperamentu, aktywności, czy chęci do zabawy.
Źródło:
Science Now Daily News, It*s a Dog*s (Genetic) Life, 23.06.2008
Komentarze
ecology | 2008-08-05 22:21:04
Nie od dzisiaj wiadomo, że dane rasy psów mają różne predyspozycje - łowcze, towarzyskie, psy-zabójcy.... Nic w tym odkrywczego , że jest to dziedziczone poprzez geny. Wiedzą o tym i praktykują hodowcy, którzy wybierają do reprodukcji te osobniki, które mają pożądane w ich mniemaniu cechy. Tak powstały m.in najbardziej agresywne rasy psów, przez krzyżowanie ze sobą różnych rasowych i nierasowych agresywnych osobników. Później dla utrwalenia tej cechy krzyżowano te osobniki w miocie, które osiągnęły zadowalający hodowcę poziom posiadania danej cechy.
licealista | 2008-08-11 17:59:05
dokładnie, tez o tym juz wiedzialem
R | 2008-08-25 11:47:42
@moi przedmowcy
O tym to wszyscy wiedza, ale jest subtelna roznica miedzy szamanska wiedza, ze jak sie skrzyzuje dwie dojne krowy, to sie otrzyma superdojna krowe (albo i nie - od szczescia to tez zalezy), a naukowym wykazaniem, dlaczego tak jest i jaki jest tego mechanizm.
Tego typu biologicznych tajemnic poliszynela jest wiele. Zadaniem badaczy jest nie odkrywanie ich na nowo, ale wyjasnianie masom, dlaczego rzeczy dzieja sie tak, a nie inaczej.
Shape84 | 2008-09-04 04:44:05
To udowadnia jak mało różnimy się od innych zwierząt.
kaka | 2010-03-09 16:09:06
a cechy charakteru