Choroba Huntingtona
Adrianna Hypniak |
Jest dziedziczną chorobą neurodegeneracyjną ośrodkowego układu nerwowego. Nazwa choroby pochodzi od nazwiska lekarza Georg*a Huntingtona, który w roku 1872 opisał tę chorobę jako pierwszy.
Wiek zachorowania to głównie czwarta i piąta dekada życia. Jednakże choroba może rozpocząć się w każdym wieku, dlatego wyróżnia się następujące jej postacie:
- postać młodzieńczą – o wieku zachorowania poniżej 20 roku życia
- postać wieku średniego
- postać wieku podeszłego – o wieku zachorowania powyżej 60 roku życia
Wiek zachorowania wykazuje ujemną korelację z ilością powtórzeń trójnukleotydowych CAG objawów obrębie genu kodującego białko huntingtynę. Im więcej powtórzeń, tym wcześniejszy wiek zachorowania.
Wśród objawów chorobowych wyróżnia się:
- zaburzenia ruchowe
- otępienie (polega na pogorszeniu pamięci, spowolnieniu procesów myślowych)
- objawy psychiatryczne takie jak (depresja), apatia, lęk, drażliwość, przymus wykonywania niektórych czynności.
- utrata wagi spowodowana problemami z przełykaniem (późne stadia choroby)
- choroba Huntingtona prowadzi do inwalidyzacji chorego a następnie jego śmierci, w przeciągu 15–20 lat od momentu wystąpienie objawów.
Choroba Huntingtona przekazywana jest jako cecha autosomalna dominująca. Każde z dzieci osoby chorej ma 50% ryzyko zachorowania. Choroba ujawnia się w każdym pokoleniu.
Przyczyną powstawania choroby jest mutacja położonego na chromosomie 4 (4p16.3) genu IT15. Gen ten zawiera 67 egzonów i koduje białko o nazwie huntingtyna (htt).
Mutacja w genie huntingtyny powodująca powstanie choroby Huntingtona HD, to tzw. mutacja dynamiczna. Polega ona na wydłużeniu ciągu powtórzeń trójnukleotydowych CAG w obrębie tego genu, co w konsekwencji prowadzi do syntezy wadliwego białka.
W genie IT15 zakres powtórzeń określono w przedziale od 9 do ponad 100.
Allele prawidłowe zawierają 9 – 35 powtórzeń. U nosicieli alleli o liczbie powtórzeń w granicach 36 – 39 choroba może się rozwinąć lub nie – tzw. premutacja.
Ilość powtórzeń powyżej 39 powoduje wystąpienie objawów chorobowych.
Diagnostyka molekularna choroby Huntingtona opiera się na analizie liczby powtórzeń w genie kodującym białko – huntingtynę, oraz określeniu czy mieści się ona w zakresie prawidłowym czy patogennym
Identyfikację ilości powtórzeń sekwencji powtarzającej się związanej z chorobą Huntingtona prowadzi się w oparciu o amplifikację fragmentu tego genu zawierającego region powtórzeń, oraz analizę amplifikowanego fragmentu na żelach denaturujących.