Choroba (pląsawica) Huntingtona
Filip, Adrianna |
jest uwarunkowaną genetycznie chorobą centralnego układu nerwowego, zaliczaną do schorzeń neurodegeneracyjnych. Jest dziedziczona jako cecha dominująca autosomalna. Objawami są niekontrolowane ruchy kończyn, drgawki, utrata kontroli ruchowej, zaburzenia umysłowe, postępująca utrata pamięci.
Objawy choroby zazwyczaj pojawiają się u osób dorosłych, w okolicach trzydziestego lub czterdziestego roku życia. Przyczyną są mutacje w genie, kodującym białko huntingtynę, który leży na krótkim ramieniu chromosomu czwartego. Mutacja polega na wystąpieniu nadmiernej ilości powtórzeń trójnukleotydowej sekwencji CAG (...CAGCAGCAG...).
Białko, będące produktem tego genu, ma wydłużony łańcuch składający się z reszt kwasu glutaminowego. U zdrowych osobników liczba powtórzeń CAG wynosi 6-35, u dotkniętych schorzeniem 36-121. Ilość fragmentów powtórzonych u potomstwa może być dłuższa, niż u rodziców, w wyniku błędu w replikacji DNA, które jest przekazywane potomstwu. Przy większej ilości powtórzeń choroba ujawnia się wcześniej.
Nie wiadomo dokładnie w jaki sposób liczba powtórzeń CAG wpływa na wywołanie objawów schorzenia. Jedna hipoteza sugeruje udział huntingtyny w procesie apoptozy komórki. Możliwe, że łącząc się z inną cząseczką białka, tworzy się cytotoksyczny kompleks indukujący śmierć komórki.
-----
Po raz pierwszy opisana przez lekarza George Huntingtona w 1872 roku jako dziedziczną chorobę charakteryzującą się zaburzeniami ruchowymi, którym towarzyszą zmiany psychiczne prowadzące do otępienia.
Typowym objawem choroby jest występowanie mimowolnych ruchów pląsawiczych, które początkowo obejmuj tylko ograniczone grupy mięśni, a później prowadzą do stałego niepokoju ruchowego chorego. Jest to wynik uszkodzenia komórek nerwowych w ośrodkach mózgu odgrywających ważną rolę w kontrolowaniu ruchów i napięcia mięśni.
W 90% przypadków choroba rozpoczyna się pomiędzy trzydziestym piątym i czterdziestym rokiem życia, pozostałe 10% przypadków to tzw. forma młodzieńcza, w której objawy są ostrzejsze i pojawiają się przed dwudziestym rokiem życia. Na ogół chorzy umieraj po 15-20 latach od pojawienia się pierwszych objawów choroby.
Częstość występowania tej choroby wynosi około 4-7 :100 000 urodzeń. Choroba Huntingtoa dziedziczy się autosomalnie dominująco. Gen odpowiedzialny za chorobę Huntingtona (HD) jest zlokalizowany na krótkim ramieniu chromosomu 4 w regionie 4p16.3. Gen ten zawiera 180-200 kb i składa się z 67 eksonów. Gen HD koduje białko o masie 348 kD - huntingtina.
Choroba Huntingtona spowodowana jest występowaniem niestabilnej liczby powtórzeń sekwencji nukleotydowej (CAG)n na końcu 5’ genu kodującego białko huntingtynę. U osób zdrowych obserwuje się 10-29 powtórzeń tej sekwencji. 30-35 powtórzeń uważa się za stan przedmutacyjny. Natomiast u osób chorych liczba powtórzeń sekwencji (CAG) wynosi > 36. Im większa liczba powtórzeń, tym większe prawdopodobieństwo rozwoju choroby we wczesnym okresie życia.