Komórki macierzyste w przywracaniu wzroku
Katarzyna Kopka | 2007-06-17
Brytyjscy naukowcy są w trakcie opracowywania nowej metody leczenia AMD, czyli zwyrodnienia plamki żółtej. W przywracaniu wzroku mają pomóc embrionalne komórki macierzyste, wszczepiane pacjentowi podczas prostej operacji. Uzyskano już pierwsze pomyślne wyniki w badaniach na szczurach; pierwszy zabieg na ludzkim oku planuje się wykonać w ciągu pięciu lat.
Jedną z przyczyn utraty wzroku jest zwyrodnienie plamki żółtej czyli AMD (Age-related Macular Degeneration). Jest to schorzenie ściśle powiązane z wiekiem, choć istnieje tu również wiele czynników ryzyka, takich jak: palenie papierosów, dieta, poziom cholesterolu, ekspozycja na słońce, nadciśnienie tętnicze. Największą rolę odgrywa wiek pacjenta: choroba ta dotyczy 5-10% osób w wieku 65-75 lat i 20-30% osób w wieku ponad 75 lat. AMD dotyka około 14 mln ludzi w całej Europie i około 20 tysięcy w Polsce, jednak ze względu na starzenie się społeczeństwa liczba ta stale będzie wzrastać. AMD występuje w dwóch postaciach; około 90% przypadków to postać "sucha", natomiast pozostałe 10% to postać ”mokra” (wysiękowa). Znacznie poważniejsze uszkodzenie wzroku powoduje postać mokra, w której tworzą się nieprawidłowe, narastające w poprzek plamki żółtej naczynia krwionośne. Wówczas w okresie od 2 miesięcy do trzech lat następuje utrata widzenia centralnego, które jest niezbędne podczas czytania czy prowadzenia samochodu. Postać sucha AMD polega na pojawianiu się w warstwie podsiatkówkowej oka złogów, które pogarszają ostrość widzenia.
Niektóre leki np. Genentech Inc.*s Lucentis, mogą pomóc w leczeniu pacjentów z postacią wysiękową, jednak leczenie jest dostępne tylko dla niektórych pacjentów i często daje jedynie okresowe efekty. Nie opracowano natomiast jak dotąd skutecznej metody leczenie suchej odmiany AMD.
Ze względu na tak poważne skutki, jakie wywołuje AMD oraz stale rosnącą liczbę chorych tak ważne jest opracowanie skutecznej, dostępnej dla szerokiego grona pacjentów metody leczenia. Brytyjscy naukowcy planują wykorzystać w tym celu komórki macierzyste. Komórki takie są totipotencjalne i mogą przekształcić się w każdy rodzaj komórek organizmu ludzkiego jeżeli tylko znajdą się w odpowiednich warunkach. Ich użycie budzi jednak wiele kontrowersji w związku z niszczeniem embrionów. W wielkiej Brytanii jednak takie badania są popierane.
Projekt jest przeprowadzany wspólnie przez naukowców z University College London (UCL), Moorfields Eye Hospital w Londynie i University of Sheffield.
Celem pionierskiego projektu jest odbudowanie zniszczonej plamki żółtej, a służyć do tego celu mają ludzkie embrionalne komórki macierzyste. Naukowcy są pełni wiary, iż nowa technika, obejmująca prostą operację, pomoże większości dotkniętych AMD. Zabieg polegać ma na zastąpieniu chorych komórek siatkówkowego nabłonka barwnikowego (RPE) nowymi komórkami wyhodowanymi w laboratorium z komórek macierzystych. Chirurdzy z Moorfields przeprowadzili już operację przywracającą wzrok pacjentowi z AMD, w której użyto komórek z obwodowej części oka pacjenta. Jednak zabieg wiązał się z komplikacjami, trwał ponad dwie godziny, ponadto jego użyteczność ogranicza niewielka liczba komórek, które mogą zostać przeszczepione.
Użycie komórek macierzystych może znacznie uprościć procedurę i skrócić czas trwania zabiegu do 45 minut. Jak do tej pory uzyskano wysoką efektywność w doświadczeniach na szczurach. Kierownik projektu Pete Coffety z University College London jest jednak przekonany, iż analogiczne wyniki zostaną uzyskane u ludzi. Konieczne jest jednak potwierdzenie bezpieczeństwa procedury oraz wysokiej jakości komórek do przeszczepu.
Przeprowadzenie projektu było możliwe dzięki czterem milionom funtów darowizny, jakie przekazał na cele badawcze anonimowy ofiarodawca z Ameryki.
Dzięki badaniom pojawiła się realna szansa na skuteczne leczenie ludzi dotkniętych AMD. Celem naukowców jest opracowanie łatwej, szybkiej, ale przede wszystkim dostępnej dla szerokiego grona pacjentów metody.
Dr Lyndon Da Cruz powiedział, że jeżeli za 10 lat takie zabiegi nie staną się rutynową metoda leczenia AMD, oznaczać to będzie, iż naukowcom nie udało się odnieść sukcesu.
- Yahoo! News: Ben Hirschler, "Scientists plan stem cell cure for blindness", 05.06.07,
- BBC News: "Stem cell therapy for eye disease", 05.06.07
Komentarze
beti | 2007-07-24 00:00:00
zastanawiam sie czy komórk9 macierzyste będą pomocne w leczeniu retinopatii cukrzycowej ???