Komórki macierzyste z płynu owodniowego
Marcin Kawa | 2007-01-08
Znaleziono komórki macierzyste w płynie owodniowym otaczającym płód w łonie matki. Podobnie do embrionalnych komórek macierzystych szybko się dzielą, ale już nie przekształcają się w nowotwory. W doświadczeniach na myszach wykazano, że są multipotencjalne - mogą przekształcać się w wiele różnych tkanek. Wyniki badań opublikowano w Nature Biotechnology.
Zespołem naukowców z Wake Forest University School of Medicine w Winston-Salem i Children*s Hospital i Harvard Medical School z Bostonu, w USA kierował Anthony Atala.
Komórki macierzyste z płynu owodniowego (Amniotic Fluid-derived Stem cells, AFS) mogłyby być pobierane z macicy podczas testów prenatalnych, lub z łożyska już po porodzie. Komórki te, podobnie do aktualnie pobieranych z krwi pępowinowej, mogłyby być przechowywane przez cały okres życia dziecka w ciekłym azocie. Dzięki swoim właściwościom mogłyby zostać użyte do odtworzenia uszkodzonych tkanek w późniejszym życiu dziecka, bez ryzyka odrzucania ich przez układ odpornościowy.
Na razie jest to jeszcze teoria, ale już teraz, po raz pierwszy, udało się wyizolować komórki macierzyste z płynu owodniowego i zmusić je do zróżnicowania w inne typu tkanek. "Pokazaliśmy, że komórki AFS mogą przekształcić się w neurony, komórki naczyń krwionośnych, wątroby, chrząstki, kości i mięśnia sercowego" - powiedział Anthony Atala. Jego zdaniem komórki ASF są "w połowie drogi" pomiędzy embrionalnymi komórkami macierzystymi (ESC*s, - komórkami mogącymi przekształcać się w każdą tkankę organizmu) a dojrzałymi komórkami macierzystymi, obecnymi w narządach dorosłego organizmu, odpowiedzialnymi za naprawę i uzupełnianie tkanek podczas życia. "Komórki AFC mają właściwości obu tych typów" - powiedział Atala.
Zaobserwowano, że podobnie do ESC*s, komórki AFS rosną bardzo szybko, i podwajają swoją ilość w ciągu 36 godzin. W ciągu 250 podziałów komórki zachowały prawidłową długość telomerów, oraz prawidłowy kariotyp. Szybkość wzrostu ma duże znaczenie, gdyż mała ilość komórek do przeszczepów to jeden z problemów stojących przed ich wykorzystaniem w terapiach. Co ważne, w przeciwieństwie do ESC*s nie tworzą guzów nowotworowych. Nie wiążą się z nimi także problemy etyczne, takie jak podczas pozyskiwania ESC*s, pobieranych są z zarodka, który jest następnie niszczony.
Obecnie bardzo popularna jest izolacja i przechowywanie komórek macierzystych pobieranych z krwi pępowinowej. Usługą tą zajmują się komercyjne banki komórek macierzystych. Zdaniem wielu lekarzy taka działalność jest kontrowersyjna. "Nie ma żadnych danych uzasadniających celowość tworzenia programu przechowywania w banku własnej krwi pępowinowej. Do tej pory nikt nie udowodnił, że ma to jakikolwiek sens" - powiedział prof. Wiesław Jędrzejczak z Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk. Prawdopodobieństwo wykorzystania własnej krwi do leczenia dziecka jest bardzo niewielkie. Na świecie odnotowano dotychczas tylko 17 przypadków wykorzystania krwi pępowinowej na własne potrzeby. W Polsce nie było do tej pory takiego przypadku.
Przeciwko zamrażaniu krwi pępowinowej przemawia także fakt, że może być jej za mało, by pomóc w skutecznym leczeniu chorób. Problem ten mogłyby częściowo rozwiązać publiczne banki komórek macierzystych, w których deponowane byłyby komórki pobierane od wielu kobiet. Mimo braku pełnej zgodności genetycznej dawcy i biorcy przeszczepu, byłaby możliwość wybrania z dużej ilości komórek takiego zestawu, aby ryzyko odrzucenia było jak najmniejsze.
Źródło: New Scientist, Nauka w Polsce,
Artykuł: *Isolation of amniotic stem cell lines with potential for therapy*, Nature Biotechnology - 25, 100 - 106 (2007)
Komentarze
R | 2007-01-09 00:00:00
Oryginalny artykuł dla osób bez dostępu do Nature znajdziecie tutaj:
https://www.student.chemia.uj.edu.pl/~rmarszal/nature/stemcells.pdf
Przed downloadem proszę jednak przeczytać to:
http://www.student.chemia.uj.edu.pl/~rmarszal/nature/index.htm