Kot domowy ma dużo starszy rodowód
Paweł Szablewski | 2007-08-17
Szczegółowe badania DNA kota domowego (Felis silvestris catus) wykazały, iż jego historia jest znacznie dłuższa niż sądzono i może liczyć ponad 100 tys. lat. Jest to szacowany okres rozejścia się linii rodowodowych dzikich gatunków i domowych kotowatych.
Badania, opisane w magazynie Sciencie, przeprowadzone zostały przez Carlos A. Driscoll z Laboratorium Różnorodności Genomicznej przy National Cancer Institute w Frederick oraz naukowców z Izraela, Niemiec, Francji, Szkocji, Hiszpanii, Afryki Południowej. Próby genetyczne pochodziły od 979 osobników, głównie podwórzowych i zdziczałych mieszańców, ale także od domowych rasowców oraz dzikich podgatunków kota: nubijskiego, arabskiego, tybetańskiego, stepowego, afrykańskiego i żbika. Porównywano zarówno DNA jądrowy jak i mitochondrialny.
Analizy pozwoliły wykazać, iż każdy z podgatunków tworzy osobną gałąź genetyczną w drzewie rodowodowym kotów. Najbliżej na tej gałęzi są koty nubijskie zamieszkujące Bliski wschód i to one najprawdopodobniej są protoplastami naszych domowych pupili. Dokładnie badania wskazują, aż na pięć kocich rodów zamieszkujących tereny od doliny Nilu po przez Palestynę i Syrię do doliny rzek Tygrys i Eufrat. Wszystkie podgatunki kotów mogą się między sobą krzyżować, co i obecnie czasami się zdarza. Zwłaszcza pomiędzy naszymi zdziczałymi pupilami, a ich dzikimi kuzynami.
Cała rodzina kotowatych liczy 37 gatunków i tylko kot domowy nie jest zagrożony wyginięciem. Jego światowa populacja szacowana jest na około 600 mln osobników. Właśnie popularność naszego domowego pupila jest jednym z głównych zagrożeń dla egzystencji jego dzikich podgatunków. Krzyżując się z nimi "rozcieńcza" ich "dziki" genotyp, coraz silniej upodabniające je do form domowych. Taka sytuacja występuje np. w przypadku naszego krajowego żbika. Przekrzyżowanie w niektórych przypadkach jest tak silne, że jest dyskusyjne czy niektóre z dzikich podgatunków jeszcze istnieją. Ponieważ same koty domowe są bardzo zróżnicowane, często dopiero badania DNA pozwalają stwierdzić czy mamy rzeczywiście do czynienia z "dzikim" kotem czy "zdziczałym" domownikiem.
W ogóle systematyka gatunku Felis silvestris jest dość problematyczna. W wielu przypadkach nadal trwają spory czy omawiając ich przedstawicieli mamy do czynienia z osobnymi gatunkami czy podgatunkami. Obecnie cały gatunek dzieli się na 23 podgatunki, jednak kolejne badania podają, iż należałoby go zredukować do 3-5 podgatunków.
Wszystkie kotowate wywodzą się od wspólnego przodka sprzed 11 mln lat. Najwcześniej wyodrębniły się linia dużych kotów, panter z lwem, jaguarem i tygrysem. Najmłodszą linią stanowią pumy, lamparty, rysie i kot domowy. Jego przodkowi z terenów Afryki przybyli na Bliski Wschód około 6 mln lat temu.
Jak się przypuszcza koty nie zostały udomowione przez ludzi, a same wybrały ich towarzystwo. Przyczyną była duża liczba drobnych gryzoni zamieszkujących w pobliżu ludzkich siedzib. Wyboru tego koty dokonały około 10 tys. lat temu. Najstarsze kopalne ślady wspólnego bytowania ludzi i kotów pochodzą z pochówku na Cyprze sprzed około 9,5 tys. lat. Przypuszcza się, że jednak pierwszymi kotami świadomie trzymanymi w domach były święte koty Egiptu sprzed około 4 tys. lat.
Źródła:
www.sciencenews.org – 30.06.2007r., Cat History: DNA study finds domestic-cat kin,
www.nature.com - 28.06.2007r., Out of the desert, on to the sofa,
www.bbc.com - 06.01.2006r., New cat family tree revealed
Komentarze
supik | 2008-03-25 10:16:54
fajna dużo ciekawych wiadomości
Ja... | 2008-04-07 08:44:37
taa... jeszcze dalej niech ludzie wyzucają biedne kotki na próg... ;/