Nowa nadzieja na regenerację siatkówki
Monika Maleszewska | 2008-04-09
Odkrycie substancji stymulujących komórki Müllera do podziałów, a w konsekwencji do regeneracji siatkówki, przynosi nową nadzieję na terapię takich schorzeń, jak zwyrodnienie plamki żółtej czy retinopatia barwnikowa, często prowadzących do ślepoty.
O swoim odkryciu naukowcy z Schepens Eye Research Institute donoszą na łamach marcowego Investigative Ophthalmology and Visual Science (IOVS). Udało im się zidentyfikować substancje, które pobudzają tzw. komórki Müllera, do intensywnych podziałów. Co więcej, doświadczalnie wykazali, że proliferujące komórki mają także zdolność do migracji i osiedlania się w miejscach ewentualnych uszkodzeń, przyczyniając się do regeneracji zniszczonej tkanki.
Komórki Müllera zaobserwowano już stosunkowo dawno, początkowo jednak przypisywano im wyłącznie funkcję ochronną. W ciągu ostatnich lat wykazano, że mogą one podejmować cykl komórkowy, proliferować, a następnie różnicować się w niektóre typy komórek. Przejawiają więc charakter progenitorowy (komórki progenitorowe różnią się od komórek macierzystych zdolnością do szybkiej proliferacji i bardziej ograniczoną pulą komórek, do których mogą różnicować). Nie było jednak wiadomo, jak skłonić te z reguły „uśpione” komórki do takiego zachowania.
Zbawiennym związkiem okazał się kwas glutaminowy oraz jego pochodna – kwas aminoadypinowy (ang. aminoadipate). Obie substancje wstrzyknięte do oka myszy wywoływały podziały i proliferację komórek Müllera. Aby sprawdzić, czy badane substancje różnią się swoim działaniem, dodano je do osobnych hodowli komórek in vitro, a następnie podano myszom. W obu przypadkach zaobserwowano proliferację komórek. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że w przypadku komórek stymulowanych kwasem aminoadypinowym, były one zdolne do migracji do różnych miejsc w siatkówce i różnicowania się w odpowiednie typy komórek.
Co najważniejsze dla terapii takich chorób, jak wspomniane na początku zwyrodnienie plamki żółtej czy retinopatia barwnikowa, stymulowane komórki wstrzyknięte pod siatkówkę potrafią różnicować się w wyspecjalizowane komórki fotoreceptorowe. To właśnie ich utrata jest odpowiedzialna za ślepotę, ich odtworzenie zatem mogłoby przywrócić pacjentom wzrok.
Naturalnie badania takie od zastosowań klinicznych dzieli jeszcze długa droga. Pierwszym krokiem będzie sprawdzenie możliwości regeneracji uszkodzonych tkanek i przywrócenia wzroku na zwierzęcych modelach wspomnianych wyżej chorób. Prawdopodobnie do stymulacji komórek posłuży kwas aminoadypinowy, uznany za bezpieczniejszy niż glutaminian (ten ostatni, w wysokich dawkach, może wykazywać działania niepożądane).
Niemniej jednak odkrycie to przynosi nadzieję na stosunkowo prostą terapię, być może nawet z użyciem własnych komórek pacjenta – można by je po prostu pobudzić do regeneracji uszkodzonych tkanek w oku chorego. Wyeliminowałoby to również konieczność przeszczepiania siatkówki lub komórek od dawcy, co jest zawsze związane z większym ryzykiem niż zastosowanie komórek autologicznych.
Źródło:
New Hope For Regenerating Damaged Human Retina: Sleeping Stem Cells Successfully Awakened, ScienceDaily, Mar. 18, 2008.
Komentarze
tom | 2008-10-24 16:05:42
oby jak najszyciej zaczeli to wstrzykiwać puki jeszcze cos widze.
pozdrawiam retinowców
Mu-Mu | 2009-03-25 13:59:27
No właśnie - artykuł jest sprzed roku, co dzieje się w tej sprawie?
Krystyna J | 2009-10-20 21:49:57
Ciesze sie ze cos w tej sprawie sie dzieje ale co dalej - gdzie sledzic postepy badan ? Pozdrawiam .
:) | 2009-11-25 16:04:49
Miło mi się zrobilo, jak to przeczytałam. Dziękuję Pani, Pani Moniko. Czekamy na kolejne nowinki.
Pozdrawiam serdecznie.