Terapia na stres?
Izabela Klauza | 2007-10-22
W dzisiejszych czasach żyjemy szybciej, bardziej intensywniej co wiąże się z odpowiednio większą dawką stresu. Istnieje wiele metod (z różnych dziedzin naukowych) podejmujących wyzwanie na zwalczanie stresu. Naukowcy odkryli biochemiczne zmiany zachodzące w organizmie podczas stresu, co może okazać się bardzo ważną informacją na przyszłość, kiedy będzie można kupić "lek na stres".
Problemy w pracy, nowe miejsce zamieszkania, podróż samolotem to wszystko określane jest jako stresory- czyli bodźce wywołujące reakcje stresowe. Przyczyn stresu można namnażać w nieskończoność, wszystko zależy od człowieka, i tu właśnie zaczyna się łamigłówka: dlaczego inni są bardziej a inni mniej odporni na stres? Pobudzenie emocjonalne, zwiększone ciśnienie krwi, przyspieszony oddech, suchość w ustach- każdy z nas reaguje w odmienny sposób na niekomfortową sytuację, która nas stresuje.
Naukowcy z Santa Fe, na czele z doktorem Nestlerem zaobserwowali różnice w układzie nerwowym osób bardziej i mniej podatnych na stres, co więcej zmiany te określili jako zachodzące w sposób bardzo aktywny. Taki mechanizm może okazać się bardzo kluczowym posunięciem w leczeniu stresu, depresji czy innych zaburzeń na tle psychicznym.
Obiektem badawczym były myszy, a dokładnie samice mysz, które wykazują bardzo duże podobieństwo z człowiekiem w przypadku tego typu badania. Ponadto myszy poddane obserwacji były bardzo blisko spokrewnione oraz w podobnej kondycji fizycznej i psychicznej. Zostały one poddane działaniu czynnika stresującego, którym było przebywanie w jednej klatce z bardzo dużą myszą („stresorem”).
Zachowania mysz były podzielone. Podczas początkowego okresu przebywania zauważalny był dyskomfort sytuacji dla wszystkich osobników. Z biegiem czasu wydzieliły się jednak dwie grupy: osobników przystosowanych do nowej sytuacji, bez problemu poruszały się po nowym terytorium w obecności „stresora”, oraz grupa osobników, która zdecydowanie nie poprawiła swojego zachowanie po minięciu początkowej fazy przebywania. W dalszym ciągu były osowiałe, przytłoczone, z widocznymi objawami depresji. Po powrocie do naturalnego środowiska osobniki, które zaakceptowały wcześniejszą sytuację bezproblemowo wróciły do swojego środowiska, zachowując się bez wyraźnych zaburzeń. Natomiast osobnikom, które pod wpływem „stresora” wpadły w depresje, nie były w stanie wrócić do stanu początkowego (przed eksperymentem) mimo braku obecności „stresora”. Warta przetoczenie jest jeszcze jedna obserwacja, a mianowicie myszy, które słabiej radziły sobie z zaistniałą, trudną sytuacją były mniej ochocze do spożywania cukru (co zaobserwowano u kontroli), wybierając w zamian kokainę. Jak widać zjawiska stresowe mogą się bezpośrednio przyczynić do uzależnień.
Myszy z każdej grupy (a szczególnie, te z depresją) poddano szczegółowym badaniom neurologicznym. Miejscami obserwowanymi były: VTA (ang. ventral tegmental area) oraz NAc (ang. nucleus accumbens). Te dwa miejsca oddziałują ze sobą przy pomocy wysyłanego sygnały z VTA do NAc. W przypadku osobników mniej odpornych na stres to połączenie było bardziej intensywne niż u osobników, na które stres miał mały wpływ. Co więcej u mysz z depresją zwiększona była ilość BDNF (ang. Brain-derived neurotrophic factor,)- neurotropowego czynnika wzrostu pochodzenia mózgowego, odpowiedzialnego za prawidłowy rozwój układu nerwowego u osobników młodych, a u dojrzałych- pełni funkcję opiekuna przed negatywnym działaniem stresu oraz pobudza komórki nerwowe do produkcji nowych połączeń międzykomórkowych. BDNF uwalniany jest podczas przekazywania sygnału miedzy VTA a NAc.
Naukowcy przypuszczają, że jeżeli można by obniżyć stężenie BDNF mogłoby się okazać to skuteczną terapią na zwiększenie odporności na stres i depresję. Każdy z nas reaguje indywidualnie na różnego rodzaju „stresory”, dlatego też nie ma uniwersalnej metody na wyleczenie. Projektując lek na poziomie reakcji molekularnej może okazać się on nie tyle skuteczny co i uniwersalny.
Źródło: "Ability to handle stress, depression linked to variations in brain structure and function", Aline McKenzie, 18.10.2007